بررسی جذب و تجمع کادمیم در اندامهای مختلف محصولات غده ای در خاکهای آلوده

آلودگی محیط زیست با فلزات سنگین و انتقال آن به محصولات زراعی به عنوان یک مشکل جهانی در حال گسترش، مطرح می باشد. مطالعات زیادی در زمینه استفاده از آبهای آلوده و پسابهای حاوی فلزات سنگین در کشاورزی انجام شده است، ولی اطلاعات در زمینه جذب فلزات سنگین از محیط ریشه و تجمع آن در بخشهای مختلف گونه های زراعی، به ویژه محصولات غده ای بسیار محدود است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر غلظت کادمیم در خاک محیط ریشه بر مقدار جذب و تجمع آن در اندام مختلف چهار محصول غده ای رایج در کشور به صورت یک طرح آزمایشی فاکتوریل در قالب بلوک های کاملاً تصادفی در چهار تیمار و سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارها شامل غلظتهای صفر، 50 و100 میلی گرم کادمیم در خاک و 50 میلی گرم کادمیم در خاک همراه با 0/5 مولار اتیلن دی آمین تترا استیک اسید (edta) در آب آبیاری می باشد. خاک مورد استفاده بعد از دوبار الک کردن با مش2 میلی متر و افزودن نیترات کادمیم ((cd(no3)2 و مخلوط نمودن کامل، تهیه و برای کاشت از گلدان های پلاستیکی استوانه ای به قطر 30 و ارتفاع 60 سانتی متر استفاده شد. در پایان فصل زراعی از بخشهای مختلف گونه های مورد مطالعه برای سنجش مقدار تجمع کادمیم، نمونه برداری و آزمایش به عمل آمد و نتایج حاصل با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. براساس نتایج حاصل، میزان تجمع کادمیم با افزایش غلظت آن در محیط ریشه نسبت مستقیم داشته و افزایش 0/5 مولار edta به آب آبیاری، به طور متوسط باعث افزایشی معادل 32 درصد در جذب کادمیم برگها، 6/53 درصد در ریشه، 62 درصد در غده و 65/2 درصد در پوست می گردد. همچنین نتایج نشان می دهد که به جز تیمار شاهد در سایر تیمارها میزان تجمع کادمیم در بخشهای مختلف گونه های مورد مطالعه بیش از حد مجاز برای مصارف انسانی است. ترتیب تجمع کادمیم در بخشهای مختلف گونه های مورد بررسی به شرح زیر است: ریشه: چغندر قند، تربچه، سیب زمینی و هویج؛ برگ: چغندرقند، هویج، تربچه و سیب زمینی؛ غده: تربچه، چغندرقند، هویج و سیب زمینی؛ پوست: هویج، تربچه، سیب زمینی و چغندرقند.